تراکتور یا Traktor در زبان ترکی آذری
Traktor (latınca tractor – "dartıcı") kənd təsərrüfatında dartıcı kimi tətbiq edilən təkərli nəqliyyat vasitəsidir. Öz kiçik sürəti və yüksək dartma gücü ilə fərqlənir. Əkinçilik işlərinin yerinə yetirilməsində və çətin keçilən yerlərdə geniş tətbiq tapır. Traktorlar arxa hissədə asılmış və ya çarxlar üzərində hərəkət edə bilən kənd təsərrüfatı, tikinti və ya sənaye mexanizmləri ilə təchiz olunurlar. Bu zaman lazım olan aqreqat traktorun arxa hissəsindəki işçi valla və müxtəlif qaldırıcı qollarla birləşdirilir. İş zamanı işçi həmin mexanizmi traktorun içərisindən hidravlik idarəetmə sisteminin köməyi ilə hərəkət etdirir. Traktorlar çətin şəraitdə tərbiq olunduğundan onların təkərlərinin hamısı aparıcıdır. Təkərlərə iri dişli rezin üzlüklərin keçirilməsi ilə çətin yolları qət etmək olur.
Traktorlar müxtəlif sahələrdə tətbiq olunduğundan onların sürətlərinin tənzimlənməsi lazım gəlir. Bundan əlavə traktorlarda geniş tətbiq olunan qabaq yükləmə yeri, bəzi hallarda isə bu üst hissədə yerləşdirilir. Hal-hazırda böyük traktorların kabinasında kondensionerlər yerləşdirilir. Başqa nəqliyyat vasitələrindən fərqli oaraq traktorlar diferensial ötürməyə malik olub ayrı-ayrı təkərlərin əyləncinə imkan verir. Traktorların hərkət sürətiningetdikcə artması (80 km/saat) və təkərlərə düşən təzyiq nəticəsində onların ammortizasiya qabiliyyətinin aşağı olmaıs ücundan əksər traktorların qabaq hissəsində ammortizatorlar yerlıəşdirirlər. Bu çox vaxt qabq oxun yay və ya hidravlik olaraq həyata keçirilir.
[redaktə]Yaranma tarixi haqqında
Kənd təsərrüfatında ağır işləri görmək üçün tətbiq edilən maşınların tarixi daxili yanacaq mühərriklərinin və tırtıllı ötürmənin yaranması ilə bağlıdır. Bu sahədə aparıcı Avropa dövlətlərində edilən ixtiraların rolu böyük olmuşdur. əsasən rus mühəndisləri Saqryajski və Binov tərəfindən XIX əsrdə ixtira edilmiş tırtıllı ötürmə, traktorların yaranmasının başlanğıcını qoymuşdur. XX əsrin əvvəlində traktorların inkişafında ABŞ mühəndisləri böyük rol oynamağa başlayırlar. İlkin vaxtlarda buxar maşınları ilə hərəkətə gətirilən traktorlar düzəldilir. Buna görə də, ilk traktorların çəkisi böyük idi. 10t çəkisində olan traktorun mühərrikinin gücü cəmi 22....45 a.g. idi. Lokomobil adlanan bu maşınlar 2,5 m böyüklükdə təkərlər üzərində yerləşdirilirdilər. Lokomobillərin aşağı çevikliyə malik olması ücbatından onlar yalnız stasionar olaraq güc ötürücüləri kimi istifadə olunurdu. Məsələn, yer şumlamasında onlardan dartıcı maşın kimi, agacların doğranmasında mişarları hərəkət etdrmək üçün tətbiq edilirdi. Torpağı şumlamaq üçün sahənin hər tərəfində bir lokomobil yerləşdirilərək onlar bir-biri ilə iplə əlaqələndirilirdi. Bu ip torpaq sahəni şumlayn kotanı o başa və bu başa dartmağa xidmət edirdi. Bu maşınların faydalı iş əmsalı yalnız 5%-ə bərabər idi.
برگرفته ار ویکی پیدیای آذری جمهوری آذربایجان
http://az.wikipedia.org/wiki/Traktor
میگه تیراکتور یهویی انگار که چیزی یادش افتاده باشه زود میگه ببخشید نه تیراکتور نیست و تراختورهست اون یکی میگوید تیراختور یکی دیگه پیدا شده میگه تیرختور و همینجوری میان جلو تا تاراختور و...
می‌گم چرا به تراکتور می‌گید تراختور مگر مشکلی با تراکتور دارید!؟
هنوز سخنم تمام نشده بود که داد و فریاد و هارای هارای که آهای ملت آهای سازمان ملل این آقا یک شونیست فارس است دارد به زبان مادری من توهین میکند من می‌خوام بزبان مادریم بگم و... همینجوری گاز تراکتور خود تاراختور خوانده‌اش را میدهد و فریاد وا مسلمان‌ها واسازمان ملل‌ها واحقوق بشرا سر میدهد!
می‌گم بابا از کی تا حالا تو زبان مادری تو که زبان مادری من هم هست (بنده خدا نمیداند من هم مادرم آذری است و آذری نیک میدانم)به تراکتور گفتیم تاراختور یا تیراختور و ...که خودمان نمیدانستیم !
سریع گوگل سرج میکند و از چند تا وبلاگ که همه کپی هم هستند دلیل و مدرک می‌اورد که بدلیل هم آوایی فلان و فلان ما نمی‌توانیم بگوییم تراکتور و می‌گوییم تیراختور و... وتلاش میکند من را توجیه کند بگذریم از آن که طرف نمیداند که بر فرض درستی یاوه هایش مگر در زبان ما چند واژه جایگزین برای تراکتور باید باشد که هر گروهی در وبلاگش آنرا یک جور تلفظ میکند !
به هر صورت از دموکراسی آغاز میکند و تا سویس و کانادا می‌رساند و از ستم قومی میگوید و سرکوب اقوام و از واژه ملت ملتها میسازد و از لزوم پاسداشت زبان مادری و اجرای مفاد حقوق بشر میگوید هر چه جلو تر میرود میبینم در مغز خشک کوچکش چنان تقدسی به این واژه میدهد که آرزو میکند بر سنگ مزارش حک شود من یک تیراختورچلوقی بودم خلاصه هی بهم می‌بافد که الا و بلا ما هیچگاه نمی‌گفتیم و نمی‌گوییم تراکتور بلکه از ازل تا ابد تیراهتور و تاراختورو... بوده و هست!
میبینم بحث فایده‌ای ندارد طرف خودش را توجیه کرده و منطق نمی‌شناسد و مرغش هم یک پا دارد !
بنده خدا دارد همه جوره سنگ بیگانه بر سینه می‌زند که بگوید چون ما می‌گوییم تیراختور و چه می‌دونم فلان و فلان پس نتیجه می‌گیریم که ایرانی نیستیم و خودش را به هر دری می‌زند و از دستور زبان ترکی آذری مورد استفاده جمهوری آذربایجان دلیل و آیه می‌آورد ولی بیچاره حتی فرصت نکرده یک نگاهی به ویکی پدیای آذری جمهوری آذربایجان بیندازد که تراکتور را چگونه می‌نویسند!
.jpg)
.jpg)
.jpg)
